ଦେଶରେ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା କରିବା ପାଇଁ ମୋଦି ସରକାର ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇ ବିରୋଧୀ ଦଳଙ୍କ ସମେତ ସମଗ୍ର ଦେଶକୁ ଚକିତ କରିଦେଇଛନ୍ତି । ପ୍ରାୟ ଶହେ ବର୍ଷ ପରେ ଦେଶରେ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା କରାଯିବ। ହୁଏତ ୨୦୩୧ ସୁଦ୍ଧା ଆମେ ସର୍ଭେ ମାଧ୍ୟମରେ ସମସ୍ତ ଜାତିମାନଙ୍କର ପ୍ରାମାଣିକ ତଥ୍ୟ ପାଇପାରିବୁ।
ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଶେଷ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା 1931 ମସିହାରେ କରାଯାଇଥିଲା। ବିଜେପି ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ଉଭୟ ସମୟ ସମୟରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସେମାନଙ୍କର ମତ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଛନ୍ତି। ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘ ମଧ୍ୟ ଏ ବିଷୟରେ ନିଜର ମତ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଛି। ଜାତି ଜନଗଣନା ନିଷ୍ପତ୍ତିର ଶ୍ରେୟ ନେବା ପାଇଁ ଏବେ ବିରୋଧୀ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଚାଲିଛି। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଏପରି ସମୟରେ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି, ଯେତେବେଳେ କି ବିରୋଧୀ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ସରକାର ଏପରି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବେ ବୋଲି କେବେ ସ୍ଵପ୍ନରେ ବି ଆଶା କରିନଥିଲେ । ସମସ୍ତଙ୍କ ଧ୍ୟାନ ପହଲଗାମ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ଉପରେ ଥିଲା ଏବଂ ବିରୋଧୀ ଦଳ ମୋଦି ସରକାରଙ୍କ ସହିତ ଠିଆ ହୋଇଥିଲେ। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ବିହାରର ଆଗାମୀ ନିର୍ବାଚନ ସହିତ ଯୋଡିକରି ଦେଖାଯାଉଛି, ଯେଉଁଠାରେ ତେଜସ୍ୱୀ ଯାଦବ ଏବଂ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଜାତି ଜନଗଣନାକୁ ସେମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ ଏଜେଣ୍ଡା କରି ମୋଦି-ନୀତୀଶଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ।
ବିଗତ ଲୋକସଭା ଏବଂ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା ଦାବିକୁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରସଙ୍ଗ କରିଥିଲେ। ଏବେ ଯେତେବେଳେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ସାରା ଦେଶରେ ଜାତିଗତ ସର୍ଭେ କରିବାକୁ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ଯେ ବିଜେପି ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଠାରୁ ଛଡେଇ ନେଇ ଏହି ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ନିଜ ସପକ୍ଷରେ କରିନେଲା କି? ଏହି ଘଟଣାର ଅନେକ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଭାବ ରହିଛି, ଯାହାକୁ ବୁଝିବା ଆବଶ୍ୟକ।
ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା ଘୋଷଣା କରି, ବିଜେପି ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ରାଜନୈତିକ ଏଜେଣ୍ଡାରୁ ବଞ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ରଣନୀତି ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ୨୦୨୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ, କଂଗ୍ରେସ ଜାତି ଜନଗଣନା ଏବଂ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟକୁ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗ କରିଥିଲା, ଯାହା ଯୋଗୁଁ ଦଳ ଆସନରେ ଅଗ୍ରଣୀ ପାଉଥିଲା। ଏବେ ବିଜେପିର ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଯୋଗୁଁ କଂଗ୍ରେସ ପାଇଁ ଏହାକୁ ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରସଙ୍ଗ କରିବା କଷ୍ଟକର ହୋଇପାରେ।
ଓବିସି ରାଜନୀତିରେ ବିଜେପିର ପ୍ରବେଶ
ବିଜେପିର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଓବିସି-କେନ୍ଦ୍ରିକ ରାଜନୀତିକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିବା। ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ ଯେ ଯେତେବେଳେ କଂଗ୍ରେସ ଉଚ୍ଚଜାତି, ଦଳିତ ଏବଂ ମୁସଲିମ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ଓବିସି ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଇଥିଲେ। ଏବେ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଏହି ବର୍ଗ ସହିତ ପୁନଃ ସଂଯୋଗ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ବିଜେପି ଜାତି ଜନଗଣନା ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠାଇ ଓବିସି ଭୋଟରମାନଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବାର ରଣନୀତି ଆପଣାଇଛି।
ବିହାରରେ ଜାତି ରାଜନୀତି ଉପରେ ପ୍ରଭାବ
ଜାତି ଜନଗଣନାର ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ବିହାରର ଜାତିଭିତ୍ତିକ ରାଜନୀତି ଉପରେ ସିଧାସଳଖ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ। ବିହାରରେ ଜାତି ସମୀକରଣ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ, ଏବଂ ବିଜେପି ନିଜକୁ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ସମର୍ଥକ ଭାବରେ ପ୍ରମାଣିତ କରିବାର ଏହି ସୁଯୋଗ ପାଇବ। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ସହିତ, ବିଜେପି ପାଖରେ ବିହାରରେ ଓବିସି ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବର୍ଗ ମଧ୍ୟରେ ନିଜର ସ୍ଥିତିକୁ ମଜବୁତ କରିବାର ସୁଯୋଗ ରହିଛି।
ଶ୍ରେୟ ନେବା ଦୌଡ଼ରେ କଂଗ୍ରେସ ପଛେଇବ
କଂଗ୍ରେସ ପୂର୍ବରୁ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନାକୁ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ବିଜୟ ଭାବରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏବେ ବିଜେପି ଏହାକୁ ପ୍ରଥମେ ଉଠାଇ କଂଗ୍ରେସର ଦାବିକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିଦେଇଛି। ଜାତିଗତ ଜନଗଣନାର ଦାବି ଉଠାଇ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଏକ ବଡ଼ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ ବୋଲି ଦାବି କରିବା ଏବେ କଂଗ୍ରେସ ପାଇଁ କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼ିଛି। ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଶ୍ରେୟ ନେବା ପାଇଁ କଂଗ୍ରେସର ଦୌଡ଼ରେ ବିଜେପି ବଡ ଚତୁରତାର ସହିତ ବ୍ରେକ୍ ଲଗାଇଦେଇଛି।
କଂଗ୍ରେସର ଚାପ ଜାରି ରହିବ
କଂଗ୍ରେସ ଭିତରର ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ହାର ମାନିବେ ନାହିଁ। ଜାତି ଜନଗଣନା ତଥ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପରେ ସେ ପଛୁଆ ବର୍ଗଙ୍କ ପାଇଁ ନୀତି ପ୍ରଣୟନ ଦାବି ଉଠାଇବେ। ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ନିର୍ବାଚନ ବିତର୍କରେ ଏହା ଏକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ହୋଇରହୁ ।
କଂଗ୍ରେସ ଶାସିତ ରାଜ୍ୟରେ ନୂଆ ରାଜନୈତିକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ
ତେଲେଙ୍ଗାନା ଏବଂ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଭଳି କଂଗ୍ରେସ ଶାସିତ ରାଜ୍ୟରେ ବିଜେପିର ସର୍ଭେ ଘୋଷଣା କଂଗ୍ରେସକୁ ତା'ର ରାଜନୈତିକ ସମୀକରଣ ପୁନର୍ବିଚାର କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିବ। ଏହି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ବିଜେପି ଜାତି ଜନଗଣନା ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠାଇ କଂଗ୍ରେସର ରଣନୀତିକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିଛି।
ବିଜେପିର ଏହି ପଦକ୍ଷେପ କଂଗ୍ରେସ ପାଇଁ ଏକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ
ସ ବିଜେପିର ଜାତି ଜନଗଣନା ଘୋଷଣା କଂଗ୍ରେସ ପାଇଁ ନୂତନ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଆଣିଛି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଠାରୁ ଏହି ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଛଡ଼ାଇନେବାର ଏକ ପ୍ରୟାସ ହୋଇପାରେ। ଆଗାମୀ ନିର୍ବାଚନରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇପାରେ ଏବଂ ଜାତି ଜନଗଣନା ତଥ୍ୟକୁ ନେଇ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ବଢ଼ିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି।
