ପହଲଗାମରେ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ପାକିସ୍ତାନ ସହିତ ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ ଚୁକ୍ତିକୁ ଭାରତ ବାତିଲ କରିବା ପରେ ଏଥିରେ ବିଚଳିତ ଓ ବିବ୍ରତ ହୋଇ ପାକିସ୍ତାନ ଐତିହାସିକ ସିମଲା ରାଜିନାମା ସମେତ ସମସ୍ତ ଦ୍ବିପାକ୍ଷିତ ଚୁକ୍ତିକୁ ସ୍ଥଗିତ କରିବାକୁ ଘୋଷଣା କରିଛି। ପାକିସ୍ତାନର ଏଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ସାମରିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଉଦ୍ବେଗଜନକ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।
କାରଣ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଶାନ୍ତି ଓ ସ୍ଥିରତା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଗି ୧୯୭୨ ରେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ସିମଲା ରାଜିନାମା ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରକୃତ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କରିଛି। ଦୁଇ ଦେଶର ସେନା ଏହି ରେଖାର ନିଜ ପଟେ ମୁତୟନ ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି। ରେଖା ଅତିକ୍ରମ ପାଇଁ ଉଭୟ ଦେଶର ସେନାକୁ ବାରଣ କରାଯାଇଛି। କିନ୍ତୁ ପାକିସ୍ତାନ ଏହି ରାଜିନାମା ବାତିଲ କରିଥିବାରୁ ସାମରିକ ଉତ୍ତେଜନାକୁ ଏଡ଼ାଇ ଦିଆଯାଇ ନପାରେ। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଏବେ ସିମଳା ଚୁକ୍ତିରୁ ଓହରି ଯାଇ ନିଜ ଗୋଡ଼ରେ କୁରାଢ଼ୀ ମାରିଥିବା କୁହାଯାଉଛି । କ୍ରୋଧର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ ପାକିସ୍ତାନ ଭାରତକୁ ପାକ୍ ଅଧିକୃତ କାଶ୍ମୀର ଅର୍ଥାତ୍ ପିଓକେକୁ ଭାରତ ସହିତ ମିଶାଇବାର ସୁଯୋଗ ଦେଇଛି।
୧୯୭୧ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ୧୯୭୨ରେ ସିମଳା ରାଜିନାମା ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା। ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜୁଲଫିକର ଅଲ୍ଲୀ ଭୁଟ୍ଟୋ ଏହି ଚୁକ୍ତିନାମାରେ ସ୍ବାକ୍ଷରିତ କରିଥିଲେ। ଦ୍ବିପାକ୍ଷିକ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ରହିଥିବା ସମସ୍ତ ବିବାଦର ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଧାନ ପାଇଁ ଏଥିରେ ସଂକଳ୍ପ ନିଆଯାଇଥିଲା। କଶ୍ମୀର ବିବାଦ ସମେତ ସମସ୍ତ ଦ୍ବିପାକ୍ଷିକ ବିବାଦର ସମାଧାନ ଆପୋସ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ହେବ ଏବଂ ଏଥିରେ ତୃତୀୟ ପକ୍ଷ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବେ ନାହିଁ। ୧୯୭୧ ଭାରତ -ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ସ୍ଥାପିତ ସିଜ୍ଫାୟର ଲାଇନ୍ ବା ଯୁଦ୍ଧବିରତି ରେଖାକୁ ପ୍ରକୃତ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା ବା ଲାଇନ୍ ଅଫ୍ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ (ଏଲ୍ଓସି) ରୂପେ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ସ୍ବୀକୃତି ଦେଇଥିଲେ।
ମତଭେଦ ଓ ତିକ୍ତତା ସତ୍ତ୍ବେ କୌଣସି ଦେଶ ଏକତରଫା ଭାବେ ଏହି ରେଖାରେ କୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ରାଜିନାମାରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି। ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସହାବସ୍ଥାନ ସହିତ ପରସ୍ପରର ଏକତା, ଅଖଣ୍ଡତା ଓ ସାର୍ବଭୌମତ୍ତ୍ବ ପ୍ରତି ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କଲା ଭଳି କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ନେବେ ନାହିଁ। କେହି କାହାର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବ୍ୟାପାରରେ ମଧ୍ୟ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ରାଜିନାମାରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି। ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ୧୯୭୧ ଯୁଦ୍ଧରେ ପାକିସ୍ତାନରୁ ଅଲଗା ହୋଇ ବାଂଲାଦେଶ ନୂଆ ଦେଶ ହୋଇଥିଲା। ବାଂଲାଦେଶ ଗଠନକୁ ମଧ୍ୟ ପାକିସ୍ତାନ ସ୍ବୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲ।
ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଗି ସିମଳା ରାଜିନାମା ସ୍ବାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ସମୟରେ ଦ୍ବିପାକ୍ଷିକ ସଂପର୍କରେ ଘୋର ଅବନତି ଘଟିଛି। ଏହି ରାଜିନାମା ସତ୍ତ୍ବେ ୧୯୯୯ରେ କାରଗିଲ ଯୁଦ୍ଧ, ୧୯୮୦ ଦଶକରେ ସିଆଚେନ ଗ୍ଲାସିୟର ସଂଘର୍ଷ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ କଶ୍ମୀରକୁ ନେଇ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଏବେ ବି ବିବାଦ ଲାଗି ରହିଛି। ୧୯୮୪ରେ ଅପରେସନ୍ ମେଘଦୂତ ଜରିଆରେ ଭାରତ ସିଆଚେନ ଗ୍ଲାସିୟର ଅଞ୍ଚଳ ଦଖଲ କରିଥିଲା। ଏହା ସିମଲା ରାଜିନାମାର ଉଲ୍ଲଂଘନ ବୋଲି ପାକିସ୍ତାନ ଅଭିଯୋଗ କରି ଆସୁଛି। ସିଆଚେନରେ ଏବେ ବି ଉଭୟ ଦେଶର ସେନା ମୁହାଁମୁହିଁ ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି। ମାତ୍ର ସିମଲା ଚୁକ୍ତିରୁ ଓହରିଗଲେ ଭାରତ ଏବେ ପାକ୍ ଅଧିକୃତ କାଶ୍ମୀର ଅର୍ଥାତ୍ ପିଓକେକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବା ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇ ପାରିବ। ଯଦି ଭାରତ ଚାହିଁବ, ତେବେ ସେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କାଶ୍ମୀରକୁ କୌଣସି ଆଇନଗତ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ବିନା ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଏକତ୍ର କରିବାର ଯୋଜନା ଉପରେ ଖୋଲାଖୋଲି ଭାବରେ କାମ କରିପାରିବ।
ଭାରତ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା ପାର କରିପାରେ
ସିମଲା ରାଜିନାମା ରଦ୍ଧର ଅର୍ଥ ଯଦି ବୁଝିବା, ତେବେ ପାକିସ୍ତାନ କହୁଛି ଯେ LOC ଆଉ ନାହିଁ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଭାରତ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା ପାର କରିପାରିବ। ସିମଲା ଚୁକ୍ତିନାମା ଏଲଓସିକୁ ସ୍ଥାୟୀ ସୀମା ଭାବରେ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇଥିଲା। ଏହା ଅଧୀନରେ, ଉଭୟ ଦେଶ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ ନକରିବା ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖାକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବାକୁ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ। ଏହାର ସ୍ଥଗିତତା ଭାରତକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା ପାର କରି, ବିଶେଷକରି ପାକ୍ ଅଧିକୃତ କାଶ୍ମୀରରେ ଅଧିକ ଆକ୍ରମଣାତ୍ମକ ରଣନୀତି ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇପାରେ। ଭାରତ ପିଓକେର ଲୋକଙ୍କ ସହିତ ସିଧାସଳଖ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିପାରିବ। ଏହା ଆଞ୍ଚଳିକ ଉତ୍ତେଜନାକୁ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି କରିପାରେ। ଏହାର କ୍ଷତି ପାକିସ୍ତାନକୁ ସହ୍ୟ କରିବାକୁ ପଡ଼ିପାରେ।
କାଶ୍ମୀର ଉପରେ ଭାରତର ସ୍ଥିତି ଆହୁରି ମଜବୁତ ହେବ
କାଶ୍ମୀରକୁ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ରଖିବା ପାଇଁ ସିମଲା ଚୁକ୍ତିନାମା ମୂଳଦୁଆ। ଏହି ଚୁକ୍ତିନାମା ଉଭୟ ଦେଶକୁ ପାରସ୍ପରିକ ଆଲୋଚନା ଏବଂ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପାୟରେ କାଶ୍ମୀର ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରେ। ଏହାର ସ୍ଥଗିତତା ଭାରତକୁ ଏକ ଦୃଢ଼ ଯୁକ୍ତି ଦେବ ଯେ ପାକିସ୍ତାନ ନିଜେ ଚୁକ୍ତିନାମାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଛି। ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଭାରତ କାଶ୍ମୀର ଉପରେ ଏହାର ନୀତିକୁ ଆହୁରି ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ମୁକ୍ତ ହେବ।
କୂଟନୈତିକ ବିଶ୍ୱସନୀୟତାକୁ କ୍ଷତି
ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ଥଗିତ ହେବା ଦ୍ୱାରା ପାକିସ୍ତାନର ପୂର୍ବରୁ ଦୁର୍ବଳ କୂଟନୈତିକ ବିଶ୍ୱସନୀୟତା ଆହୁରି ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଯିବ। ବିଶ୍ୱ ସମୁଦାୟ ଏହାକୁ ଏକ ଦାୟିତ୍ୱହୀନ ପଦକ୍ଷେପ ଭାବରେ ଦେଖିବ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନର ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଏକାକୀତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇପାରେ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ପାକିସ୍ତାନ ପାଇଁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମର୍ଥନ ଯୋଗାଡ଼ କରିବା ଆହୁରି କଷ୍ଟକର ହୋଇଯିବ।
